Het begrip loterij, dat het begrip tombola omvat, wordt eenvoudig in de Belgische wet door artikel 301 van het Strafrecht bepaald: "Als loterijen worden beschouwd alle verrichtingen die het publiek aangeboden worden en die bestemd zijn om winst te verschaffen door middel van het lot.".
Een tombola is een loterij die winst in natura verschaft. Prijzen in speciën zijn voorbehouden aan de Nationale Loterij.
Het begrip wedstrijd wordt niet uitdrukkelijk bepaald in de wet. Het wordt al te weinig bepaald: het is noch een toevalspel noch een tombola, waarin de finale winnaars door het lot worden aangeduid.
In een wedstrijd is het de know-how van de deelnemers - hun handigheid, intelligentie of creativiteit - die de winnaars bepaald. De winnaars van de prijzen van een wedstrijd zijn degenen die de beste antwoorden hebben gegeven. En de winnaar van de eerste prijs is de deelnemer van wie de deelname het meest geschikt is geweest overeenkomstig de regels van de wedstrijd, namelijk de beste is geweest, de meest exacte of eventueel de meest gewaardeede door de jury. De toekenning van een winst gebeurt hier niet via het lot, anders gaat het logisch, in het totaal of gedeeltelijk, over een tombola krachtens de definitie die in de wet wordt beschreven.
Per definitie, is de wedstrijd onverenigbaar met de mogelijkheid tot onmiddellijke winst. De aard zelf van de wedstrijd impliceert dat alle deelnamen aan de wedstrijd van te voren werden geregistreerd om de besten ervan te kunnen selecteren.
Als de vragen van een wedstrijd niet selectief genoeg zijn en dat er meer winnaars dan prijzen zijn, moeten de ex-aequo door een subsidiaire proef worden beslist (bv.: Wat is het gewicht van de eerte prijs in kg, g en mg?). Als de ex-aequo door het toeval worden beslist, verschaft deze nieuwe verrichting een winst door middel van het lot aan sommige van de winnaars: het gaat technisch om een tombola die onder de winnaars van de oorspronkelijke wedstrijd wordt georganiseerd.
Het Hof van Cassatie heeft meegedeeld dat het begrip toeval moet worden beoordeeld door het beeld dat de deelnemer er zelf van heeft: het volstaat dat het te geven antwoord voor hem een gewaagd element blijft (bv.: Hoeveel antworden zullen wij voor deze wedstrijd ontvangen?).
Om een commerciële tombola (in B2B of in B2C) in België te organiseren dient een commerciële onderneming zich tot een naar behoren bevoegde vereniging te richten om haar de tombola met een winst voor een goed doel te laten organiseren.
In België zijn de loterijen of tombola's verboden, behalve deze die uitdrukkelijk toegestaan zijn wegens hun openbaar nut (Wet op de loterijen van 31 december 1851).
Indien de uitgifte van de tombolakansen gedaan en aangekondigd wordt in meer dan één provincie, dan wordt de toelating op nationaal vlak door de Federale Overheidsdienst Financiën verleend. Sinds april 2022 worden de dossiers beheerd door de diensten van de Nationale Lorerij.
De nationale tombolavergunningen worden door Koninklijk Besluit verleend enkel aan instellingen zonder winstoogmerk die een doel van algemeen nut hebben. Elke tombolaverrichting is het voorwerp van een toelatingsaanvraag en van een balans die aan de diensten van de Nationale Loterij wordt overgemaakt.
Elke commerciële firma die een tombola wenst te organiseren moet een aanvraag laten indienen door een vereniging met een winst voor haar goed doel. De vereniging is enig verantwoordelijk voor de uitgifte van de tombolakansen, de lottrekking en de controle van de overhandiging van de prijzen aan de winnaars.
De identiteit van de toegelaten instelling en het nummer van het Koninklijk Besluit dienen in elke reclame betreffende de tombola te worden vermeld. De éénheidswaarde van een tombolakans mag niet lager zijn dan 0,05 EUR. De deelnemers aan de tombola moeten op de hoogte worden gebracht van de trekkingsdatum en een reglement moet beschikbaar zijn bij de organisator.
De Wet van 6 april 2010 betreffende de Marktpraktijken en de Consumentenbescherming heeft de Wet van 14 juli 1991 betreffende de Handelspraktijken vervangen, die onverenigbaar werd geacht met de Richtlijn 2005/29/CE van het Europees Parlement en van de Raad betreffende de oneerlijke handelspraktijken van de ondernemingen ten aanzien van de consumenten.
Het algemene verbod op gezamenlijke aanbiedingen aan de consument werd dan afgeschaft. Maar het blijft verboden een commerciële tombola te organiseren zonder toelating.
Het is wettelijk toegelaten een promotionele actie met of zonder aankoopverplichting aan te bieden. Maar het blijft verboden een commerciële tombola te organiseren zonder toelating, op straffe van strafrechtelijke sancties van boete en gevangenisstraf. De Wet op de Loterijen van 1851 - die de tombola's verbiedt behoudens speciale vergunning - heeft niet ten doel de consumenten te beschermen. Daarom valt dit verbod immers niet in het toepassingsgebied van de Europese Richtlijn betreffende oneerlijke handelspraktijken.